lang leve Kusama

Zaterdag 18 november is het precies 56 jaar geleden dat de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama het naakte lichaam van de bekende Nul-kunstenaar Jan Schoonhoven met stippen beschildert in de kapel van het museum. Beelden van dat event zijn inmiddels wereldberoemd.
In het licht van dat speciale moment, organiseert het museum verschillende feestelijke activiteiten. 

Programma 

Lezing over Kusama’s polkadot universum | 10:00 – 11:00 uur 
Verdiep je in de mythevorming rond Yayoi Kusama en haar polkadot universum. Anna Tilroe, kunstcriticus en curator, geeft een ochtendlezing en legt uit hoe deze Japanse vrouw kon uitgroeien tot een van de beroemdste en meest getoonde internationale sterren uit de kunstwereld.
Boek hier je ticket. 

Wat is jouw Kusama-pose? | 12:00 – 15:00 uur 
Treed tussen 12.00 – 15.00 uur in de voetsporen van Yayoi Kusama door een auto met polkadots te versieren en je te laten fotograferen. De beste foto wint een prijs! 
Actie: Kom gekleed in minimaal 50% stippenkleding en je mag 18 november GRATIS het museum in.
Dus trek je beste stippenpak uit de kast! 

Back to the sixties met ooggetuigen | 14:30 – 15:30 uur 
’s Middags gaan we echt terug naar de sixties, de tijd van provo, experimentele muziek en vrije seks. Ooggetuigen die destijds bij Yayoi Kusama’s happenings waren of zich in haar kringen bevonden, delen hun ervaringen en verhalen tijdens een informele oral history sessie, gemodereerd door curator Catrien Schreuder. Met gasten als Phil Bloom (kunstenaar en voormalig model), Gijsbert Paalman (zoon van Hans Paalman, oud-directeur van Stedelijk Museum Schiedam), Hans van der Sloot (journalist en Schiedammer), Caroline de Westenholz (kunsthistoricus en stiefdochter van de directeur van Internationale Galerij Orez) en andere ooggetuigen blikken we terug op Kusama’s happening en op die tijd. Hoe was de sfeer? Wat gebeurde er en wat betekende dat? 

Boeklancering en fotoprints | 15:30 – 17:00 uur 
Om 15:30 uur is er opnieuw een feestelijk moment, namelijk de lancering van de Engelstalige versie van het boek Yayoi Kusama. The Dutch years 1965-1970, uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts Boeken. Naast het boek zijn er prachtige fotoprints van Yayoi Kusama in Nederland, geschoten door fotograaf Harrie Verstappen, te koop in de museumwinkel. En er is nog een verrassing voor de museumcollectie, dus kom langs!     

Performance in Schiedam 

Directe aanleiding voor de tentoonstelling is de geruchtmakende performance die Kusama in 1967 in de kapel van het Stedelijk Museum Schiedam uitvoerde, waarbij ze het naakte lichaam van de bekende kunstenaar Jan Schoonhoven beschilderde met stippen. Kusama had in de late jaren zestig nauwe relaties met Nederlandse kunstenaars waarvan het museum werk in de collectie heeft, zoals Henk Peeters en Jan Schoonhoven. Kusama woonde destijds in de Verenigde Staten, maar exposeerde vaker in Nederland dan in Amerika. Een belangrijke rol speelde de Haagse Internationale Galerij Orez, waar ze drie solotentoonstellingen had en die haar betrok bij tal van activiteiten. Niet alleen de beeldende kunst van die tijd, ook de populaire cultuur, het politieke klimaat en de seksuele revolutie in Nederland waren een grote impuls voor Kusama’s werk in die jaren. En andersom. 

Het is zeer uitzonderlijk dat het onbekende en zeer kwetsbare werk uit de vroege jaren van Kusama nu samen te zien is. Yayoi Kusama. De Nederlandse jaren 1965-1970 schetst een verrassend nieuw beeld van een zelfbewuste jonge Kusama, die in het Nederland van provo, happenings en jeugdcultuur de basis legt voor haar wereldveroverende artistieke oeuvre. 

Superster Kusama 

Kusama (Matsumoto, 1929) is in de afgelopen decennia uitgegroeid tot een van de beroemdste en meest getoonde internationale sterren uit de kunstwereld. Ze was belangrijk voor verschillende beeldbepalende stromingen in de naoorlogse kunst: ZERO, Pop Art en performance kunst. Haar leven lang moest ze haar ruimte opeisen in het door mannen gedomineerde modernistische kunstbestel van zowel Japan, Amerika als Europa. In recente tentoonstellingen ligt de nadruk vaak op de spectaculaire installaties van de laatste jaren. Ook veel aandacht krijgt ze met de samenwerking met grote modemerken.

In Schiedam krijgt juist haar rol als pionier, feminist en cultheldin in de jaren zestig ruim baan. In de aanloop naar de tentoonstelling doet het museum nieuw onderzoek, gebaseerd op de vele foto’s van Nederlandse fotografen, kunstwerken in Nederlandse privécollecties, artikelen in Nederlandse kranten en gesprekken met ooggetuigen van haar happenings. Zo is Kusama’s spoor van activiteiten in Den Haag, Delft, Amsterdam en Schiedam – poserend in installaties, op straat, in haar atelier en tijdens happenings en modeshows – terug te zien in de tentoonstelling. 

Beeld:
Harrie Verstappen
Ton den Haan